امید و نشاط آفرینی
- شناسه خبر: 117667
- تاریخ و زمان ارسال: 5 دی 1402 ساعت 13:07
سید محمد جواد عرفان فر
نشاط و شادی برای انسان، یک امر ضروری است. در سایه شادی و نشاط، زندگی معنا و مفهوم خاصی پیدا می کند و دل ها به هم نزدیک، و ترس و بدگمانی و ناکامی و نگرانی بی اثر می گردد. شادی، نه تنها بر روح و روان انسان تأثیر می گذارد، بلکه جسم او را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، به طوری که گفته اند: حتی قادر است از رشد و نمای بیماری سرطان (که در حالت کمون است) پیشگیری کند.
ازدیدگاه اسلام ، شادی سبب فراخی روح وبرانگیخته شدن نشاط و امید درانسان می شود.
امام علی (ع)دراین باره می فرماید:«السروریبسط النفس ویثیرالنشاط؛شادی ، روح راباز می کند ونشاط را برمی انگیزد». همچنین، آن حضرت درباره نقش این عامل درزندگی می فرماید:«من قل سوره کان فی الموت راحته ؛کسی که سرورش اندک باشد ، آسودگی اودرمرگ است» .
برهمین اساس ،آن حضرت تأکید می کند که وقتی زمینه شادی فرارسید ، حتما ازآن استفاده کنید: «اذافی یدک یوم السرور فلا تخله فانک اذا وقعت فی ید یوم الغم لم یخلک؛ وقتی روز شادی دراختیارتو قرار گرفت ، از آن دوری نکن ؛ چرا که وقتی دردست روز اندوه قراربگیری ، ازتو صرف نظر نخواهند کرد».در شرایطی که آمار مبتلاین به افسردگی و بیماری های روحی رو به تزاید است، به طوری که گفته اند: در جهان 415 میلیون نفر از بیماری های روانی رنج می برند و در کشور ما پنج میلیون نفر به افسردگی مبتلا هستند و تعداد زیادی از جوانان، به ویژه دانشجویان با این بیماری دست به گریبان اند، همگان را متوجه رویکرد جدید به موضوع شادی نموده است.بعضی تصور می کنند نمی توان هم دین دار بود و هم شادمان، از این رو ناگزیر باید یکی را انتخاب کرد. استاد مطهری می گوید: بعضی از مقدس مآبان و مدعیان تبلیغ دین، به نام دین با همه چیز به جنگ بر می خیزند؛ شعارشان این است: اگر می خواهی دین داشته باشی، به همه چیز پشت پا بزن، دنبال مال و ثروت نرو، حیثیت و مقام را ترک کن، زن و فرزند را رها کن، از علم بگریز که حجاب اکبر و مایه گمراهی است، شاد مباش و شادی نکن، از خلق بگریز و به انزوا پناه ببر و امثال اینها. وی این نظر را خلاف منطق اسلام می داند و می گوید: یکی از مختصات دین اسلام این است که همه تمایلات فطری انسان را در نظر گفته و هیچ کدام را از قلم نینداخته است، و معنای فطری بودن قوانین اسلامی، هماهنگی آن قوانین و عدم ضدیت آنها با فطریات بشر است.
برداشت نادرست از آیه «فلیضحکوا قلیلاً و لیبکوا کثیراً جزاءً بما کانوا یکسبون ؛ آنها باید کمتر بخندند و بسیار بگریند؛ این جزای کارهایی است که انجام می دهند»، باعث شده که عده ای تصور کنند اسلام با خنده و مظاهرشادی، مخالف و طرفدار گریه و اندوه است؛ در حالی که آیه فوق در مورد شادی خاصی است که منافقان به منظور تضعیف اراده مسلمانان از خود نشان می دادند؛ کسانی که از شرکت در جنگ تبوک سرپیچی کردند و با عذرهای واهی در خانه های خود نشستند و دیگران را هم دلسرد و منصرف می نمودند و می گفتند:در این گرمای سوزان تابستان به سوی میدان نبرد حرکت نکنید آنان از این عمل خود، خوش حال بودند و قهقهه سر می دادند و بسیار می خندیدند. قرآن مجید به منافقان اخطار می کند که باید کم بخندند و بسیار بگریند؛ گریه برای آینده تاریکی که در پیش دارند. از این رو در آخر آیه می فرماید: این جزای اعمالی است که آنها انجام می دادند. نتیجه این که آیه فوق، در صدد نفی شادی به صورت مطلق نیست. آیه دیگری که ممکن است شاهدی برای مذمت شادی تلقی شود، درباره داستان قارون است که از زبان قومش می فرماید:
«اذ قال له قومه لا تفرح ان الله لا یحب الفرحین؛ به خاطر بیاور هنگامی که قوم قارون به او گفتند: این کرده و آن، شادی مستانه و مغرورانه است که با گناه، غفلت و فساد همراه است .
از دیدگاه اسلام زندگی بانشاط، نعمت و رحمت خداست و زندگی توأم با گریه و زاری و ناله و افسردگی، خلاف رحمت و نعمت خداست چرا که شادی باعث نشاط و امید و غم و اندوه باعث افسردگی و یأس و ناامیدی است. اسلام همواره زدودن اندوه را از دل افراد مؤمن سفارش میکند. در این راستا حضرت علی(ع) می فرماید: سوگند به آن که همه صداها را می شنود، هر کس دلی را شاد سازد، خدا از آن شادمانی لطفی بیافریند و چون به مصیبتی گرفتار شود، آن لطف همچون آبی که از بلندی جریان یافته به سوی آن مصیبت روانه شده و آن را از او دور می گرداند و امام صادق(ع) نیز می فرماید: کسی از شما فکر نکند که اگر مؤمنی را شاد کند تنها او را شاد ساخته، بلکه به خدا قسم ما را و بلکه رسول خدا را شاد کرده است. تحقیقات و بررسیهای گسترده در این زمینه نشان میدهد اعتقادات و باورهای مذهبی و دینی مردم جامعه با نشاط آنها در ارتباط است. افرادی که امید به آینده دارند و به باورهای دینی اعتقاد دارند و از خلاف و نابهنجاریها به دور هستند، نشاط بیشتری دارند.
یکی از فاکتورها و مؤلفههای نشاط اجتماعی امیدبخشی و امیدآفرینی است و همه انسانها نیاز به امیدواری دارند. بهطور کلی همه انسانها باید به یکدیگر امید ببخشند. مؤلفهای که در جایگاه ویژه قرار دارد، تلاش مداری است، زیرا ارزش انسانها در سایه تلاش است و فرد تلاشمدار، نشاط دارد. از اینرو افرادی که در مراسم مذهبی و محافل دینی شرکت میکنند به دلیل اینکه احساس همبستگی اجتماعی میکنند، نشاط بیشتری را نیز تجربه خواهند کرد. تحقیقات و آمارها نشان میدهد 61 درصد از افرادی که در محافل دینی شرکت میکنند احساس شادابیشان به دلیل پیوند و حمایت اجتماعی است.
جامعه ایران به لحاظ مواجه شدن با تحولات ساختاری همانند افزایش سالانه جمعیت، مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و همچنین گذر از جامعه سنتی به جامعه مدرن و در آستانه ورود به عرصه دنیای تکنولوژی شاهد بروز پدیدههای مختلفی در حوزه اجتماعی است که این موضوع نشاط و شادی جامعه ایران را بیشتر از گذشته تحت تاثیر قرار داده است .
بنابراین همه دولتمردان و برنامه ریزان در امر تعلیم و تربیت و فرهنگ جامعه باید تلاش کنند با برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح و ریشهای این روحیه نشاط را در جامعه تقویت کنند و در جهت ارتقای آن بکوشند. در این راستا وزارت وزرش و جوانان جشنواره حضرت علی اکبر(ع) ویژه تجلیل از جوانان نمونه و برتر در سطح استانی و ملی و با هدف طرح الگوهای هویت آفرین همچنین فراهم کردن و شناساندن زمینه های رشد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوانان ایرانی همزمان با هفته جوان برگزار می کند. آیین نامه جشنواره فوق جهت رصد و شناسایی جوانان توانمند در سطح استان و برگزاری جشنواره حضرت علی اکبر (ع) تهیه شده است. امید است در سالهای آینده با تحولات بزرگی در جهت افزایش و ارتقای سطح نشاط و شادابی اجتماع مواجه شویم و به یاد داشته باشیم چنانچه به این موضوع بسیار مهم اجتماعی توجه چندانی نشود، در آینده با آسیبهای اجتماعی جدی مواجه خواهیم شد که تاثیرات منفی بر جسم و روح فرد و جامعه خواهد گذاشت.