به گزارش آوای اقتصاد; استخراج نفت در ایران با یک ساختار استعماری آغاز شد و نخستین فوران نفت در خاورمیانه در سال ۱۲۸۷ خورشیدی در مسجد سلیمان رخ داد. در سال ۱۲۸۰، قراردادی میان دربار ایران و ویلیام ناکس دارسی امضا شد که به موجب آن، اکتشاف و بهره‌برداری از نفت ایران به مدت ۶۰ سال به دارسی واگذار شد.
این روند استخراج نفت باعث تبدیل ایران به یک بازار مصرف کالاهای صنعتی جهانی شد و در نتیجه، مدیریت نادرست این ثروت، مشکلات اقتصادی و اجتماعی را برای کشور به همراه داشت. وابستگی ایران به نفت در طول زمان افزایش یافته و این موضوع در دوره‌های تحریمی به یک تهدید جدی تبدیل شده است.
تحلیلگران بر این باورند که برای رهایی از وابستگی به نفت، باید به چند مؤلفه اساسی توجه شود. اول، تمرکز بر تولید داخلی و توجه به بخش خصوصی؛ دوم، افزایش سهم درآمدهای مالیاتی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی؛ و سوم، تقویت نقش طبقه متوسط و نخبگان در اقتصاد.
برخی از عوامل وجود دارند که می‌توانند به دولت در این مسیر کمک کنند، از جمله منابع طبیعی غنی، نیروی انسانی متخصص و تنوع اقلیمی ایران. با توجه به کاهش وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی، امیدواری‌هایی برای تغییرات ساختاری در اقتصاد وجود دارد.
