به گزارش آوای اقتصاد، بخش تعاون در استان یزد، همچون سایر نقاط کشور، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. طبق آمار اخیر، ۴۲ درصد تعاونی‌ها در یزد غیرفعال هستند، در حالی که ۳۳۶۷ تعاونی همچنان فعال باقی مانده‌اند. این در حالی است که در سطح ملی، تعاونی‌ها به عنوان یکی از ارکان مهم اقتصاد کشور شناخته می‌شوند. با این وجود، در استان یزد به رغم مشکلات، شاهد رشد قابل توجهی در سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی هستیم. در این یادداشت، قصد داریم به تحلیل فنی و کاربردی وضعیت فعلی بخش تعاون در استان یزد بپردازیم و چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو را مورد بررسی قرار دهیم.
۱. رکود بخش تعاونی‌ها؛ یک معضل ساختاری یا مشکلات مقطعی؟
بر اساس داده‌ها، از مجموع ۵۸۲۶ تعاونی در استان یزد، ۴۲ درصد آن‌ها غیرفعال و راکد هستند. این میزان، به خودی خود نشان از عدم توانمندی یا ناکارآمدی این بخش ندارد، بلکه ممکن است ناشی از مشکلات ساختاری و کمبود زیرساخت‌های مناسب باشد. برخی از این مشکلات به عواملی مانند کمبود منابع مالی، مدیریت ناکارآمد، نوسانات اقتصادی، و رکود بازار برمی‌گردد. علاوه بر این، نبود آموزش‌های حرفه‌ای مناسب برای مدیران تعاونی‌ها و اعضای آن‌ها، به ویژه در بخش‌هایی همچون مدیریت مالی، بازاریابی و مذاکره با سرمایه‌گذاران، از دیگر دلایل غیرفعال شدن این تعاونی‌ها محسوب می‌شود.
۲. فرصت‌ها و چالش‌های رشد سرمایه‌گذاری در تعاونی‌ها
با وجود مشکلات، بخش تعاونی در استان یزد در چند سال اخیر شاهد رشد چشمگیر در سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی بوده است. طبق گزارش‌ها، سرمایه‌گذاری تعاونی‌ها از ۱۳.۵ هزار میلیارد ریال به ۶۸.۸ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است و ۵۶ هزار و ۵۸۶ نفر اشتغال پیدا کرده‌اند. این موضوع بیانگر پتانسیل‌های بالای بخش تعاون در جذب سرمایه و توانمندی در ایجاد اشتغال است. اما سوال اینجاست که چرا برخی تعاونی‌ها به رغم چنین موفقیت‌هایی، در دیگر حوزه‌ها به رکود دچار شده‌اند؟
یکی از چالش‌های مهم در این زمینه، توزیع نابرابر سرمایه است. به عنوان مثال، بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها به بخش مسکن اختصاص یافته است که به دلیل تقاضای بالای بازار مسکن در استان یزد، طبیعی به نظر می‌رسد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا سایر بخش‌ها، به ویژه کشاورزی و دامداری که نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و تخصصی هستند، از چنین حمایتی برخوردار شده‌اند؟ اگرچه در بخش کشاورزی نیز رشد خوبی مشاهده می‌شود، اما به نظر می‌رسد که نیاز به تنوع سرمایه‌گذاری در تعاونی‌ها احساس می‌شود.
۳. تعاونی‌های برتر؛ نماد امید یا استثنا؟
در سال جاری، سه تعاونی از استان یزد در جشنواره تعاونی‌های برتر کشور معرفی شدند که این دستاوردها به وضوح نشان‌دهنده پتانسیل‌های استان در این بخش است. تعاونی‌هایی مانند سیرنگ یزد، کارکنان سنگ آهن بافق و فولاد آلیاژی ایران نه تنها در سطح استان، بلکه در سطح ملی نیز به عنوان الگوهای موفق شناخته شده‌اند. اما سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا این تعاونی‌ها به عنوان نمادهایی از موفقیت‌های استثنایی شناخته می‌شوند یا می‌توان آن‌ها را به عنوان الگوهایی قابل تکرار در سایر تعاونی‌های استان معرفی کرد؟ این پرسش، نیازمند بررسی‌های دقیق‌تری در زمینه مدیریت منابع، فرآیندهای کاری و استراتژی‌های توسعه‌ای این تعاونی‌ها است.
۴. برنامه‌های آینده و چالش‌های راهبردی
یکی از نکات قابل توجه در گزارش مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی یزد، اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای برای سال‌های آتی است. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به تشکیل تعاونی‌های دانش‌بنیان، اتحادیه‌های بانوان کارآفرین و تعاونی‌های مادر تخصصی اشاره کرد. این اقدامات می‌توانند به افزایش نوآوری، توسعه پایدار و توانمندسازی زنان کمک کنند.
با این حال، چالش‌های ساختاری که شامل کمبود آموزش‌های تخصصی، عدم دسترسی به منابع مالی پایدار و مشکلات قانونی می‌شود، همچنان باید در دستور کار قرار گیرد. همچنین، انحلال تعاونی‌های غیرفعال و بهبود فرآیندهای نظارتی باید با دقت بیشتری پیگیری شود تا این بخش به رشدی پایدار و فراگیر دست یابد.
۵. مخلص کلام : نیاز به استراتژی‌های جامع و دقیق
اگرچه بخش تعاون استان یزد از پتانسیل‌های بزرگی برخوردار است، اما این پتانسیل‌ها نمی‌توانند به تنهایی مسیر رشد پایدار را هموار کنند. برای موفقیت بیشتر، نیاز به استراتژی‌های جامع و عملیاتی در زمینه توسعه زیرساخت‌ها، مدیریت منابع انسانی و تنوع سرمایه‌گذاری‌ها داریم. توجه به آموزش‌های تخصصی و تقویت نظارت بر تعاونی‌ها می‌تواند به حل مشکلات موجود کمک کند.
در نهایت، باید به این نکته توجه داشت که اگر بخش تعاون بخواهد سهم خود را در اقتصاد کشور به درستی ایفا کند، باید به یادگیری از تجربیات موفق و پذیرش چالش‌ها به عنوان فرصت‌های توسعه توجه ویژه‌ای داشته باشد
