به گزارش آوای اقتصاد; در چند روز گذشته، رئیسجمهور لایحه بودجه ۱۴۰۴ را به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد. در بند ۱۳ این لایحه درباره حمایت اجتماعی آمده است که در صورت درخواست سرپرستان خانوارهای مشمول یارانه نقدی، امکان تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی وجود دارد. استفاده از مبالغ کالابرگ الکترونیکی برای این سرپرستان به صورت داوطلبانه و بدون هیچگونه مبلغ تشویقی مجاز خواهد بود.
در این بند تأکید شده که سازمان هدفمندسازی یارانهها موظف است سازوکار اجرایی لازم را برای افراد متقاضی فراهم کرده و دستورالعمل اجرایی آن را با تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور به اجرا درآورد.
این بند در حالی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ گنجانده شده است که در پایان دولت قبل، یارانه کالابرگ الکترونیکی به عنوان یارانهای جداگانه و مضاعف برای اقشار کمدرآمد در نظر گرفته شده بود. هرچند طرح کالابرگ الکترونیکی به عنوان یک عیدانه معرفی شد و قرار بود برای دهکهای ۱ تا ۹ در مدت سه ماه واریز شود، اما دولت سیزدهم آن را ادامه نداد و دولت چهاردهم نیز علاقهای به آن نشان نداد.
چالش دولت چهاردهم در واریز یارانهها واریز یارانه معیشتی در ۱۵ سال اخیر به چالشی جدی برای دولتها تبدیل شده است. در سالهای اخیر، مسئولان بارها از ناترازی درآمدها و هزینههای هدفمندی یارانهها صحبت کرده و این موضوع به دغدغهای جدی برای دولتمردان تبدیل شده است. راهکارهایی مانند حذف یارانه برخی دهکها و تغییر دهکبندیها برای حل این معضل مطرح شده، اما هنوز چاره عملی برای آن اندیشیده نشده است.
در حال حاضر، دولت به دهکهای ۱ تا ۳ یارانه ماهانه ۴۰۰ هزار تومان و به دهکهای ۴ تا ۹ یارانه ۳۰۰ هزار تومان پرداخت میکند. در دولت سیزدهم، افزایش مبلغ یارانهها به هدف تبدیل یارانه نقدی به طرح کالابرگ مطرح شد، اما دولت هرگز موفق به حذف یارانه نقدی و جایگزینی آن با کمک هزینه خرید کالا نشد. با این حال، دولت سیزدهم در بهمنماه ۱۴۰۲ از طرح کالابرگ الکترونیکی رونمایی کرد که در آن ۲۲۰ هزار تومان برای خرید ۱۱ کالای اساسی به ازای هر فرد یارانهبگیر اختصاص داده شد، اما این طرح پس از ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ متوقف گردید.
برنامه دولت چهاردهم برای یارانه کالابرگ بند ۱۳ حمایت اجتماعی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، تکلیف یارانه معیشتی در سال آینده را مشخص کرده است. در این بند دو نکته مهم وجود دارد: نخست اینکه تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی تنها با درخواست سرپرستان خانوار انجام میشود. دوم اینکه این تغییر بدون هرگونه مبلغ تشویقی فراتر از یارانه نقدی مجاز است. به این ترتیب، تغییر شیوه پرداخت یارانه از نقدی به کالابرگ تنها در صورتی ممکن است که سرپرستان خانوار مایل به دریافت مبلغ ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان به عنوان کالابرگ باشند، بدون هیچ مبلغ تشویقی.
اما آیا بند ۱۳ حمایت اجتماعی لایحه بودجه، امکان اعطای یارانه تشویقی به اقشار کمدرآمد را سلب کرده است؟ خیر. دولت همچنان میتواند به بهانههای مختلف مانند دهه فجر، ماه رمضان یا عید نوروز، حساب سرپرستان خانوار را به عنوان یک عیدی شارژ کند. اما این که در دولت چهاردهم تا چه اندازه اراده برای انجام این کار وجود دارد، مشخص نیست.
