به گزارش آوای اقتصاد، در حالی که جهان درگیر پیامدهای شتاب‌گرفته هوش مصنوعی است، آیت‌الله علیرضا اعرافی با راه‌اندازی «گروه مطالعات راهبردی هوش مصنوعی در علوم انسانی» فصل تازه‌ای از ورود نهادهای فکری ایران به عرصه آینده‌پژوهی فناوری را رقم زد.
تحولات ژئوپلیتیک دانش و فناوری نشان می‌دهد که هوش مصنوعی نه‌فقط یک ابزار تکنولوژیک، بلکه قدرت تمدنی آینده محسوب می‌شود. رقابت چین و آمریکا بر سر رهبری این فناوری و اعلام استراتژی‌های ملی از سوی کشورهای توسعه‌یافته، نشان می‌دهد که «الگوریتم‌ها» به سرعت در حال تبدیل شدن به «سیاست‌گذار آینده بشر» هستند.
در چنین شرایطی، تشکیل گروه مطالعات راهبردی هوش مصنوعی در حوزه‌های علمیه، به ریاست آیت‌الله اعرافی، یک پیام راهبردی دارد:
ایران نمی‌خواهد در حوزه هوش مصنوعی صرفاً مصرف‌کننده باشد؛ بلکه می‌کوشد جایگاه نظری و تمدنی خود را در این حوزه تثبیت کند.
اعرافی در جلسه آغازین این گروه تأکید کرد:
> «تمدن آینده بدون مبانی معرفتی استوار، به بی‌عدالتی فناورانه و استعمار دیجیتال منجر خواهد شد.»
این گروه مأموریت یافته است که:
ابعاد اخلاقی و حقوقی هوش مصنوعی را بررسی کند،
پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن را تحلیل نماید،
و راهکارهایی برای تنظیم‌گری و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی ارائه دهد.
جالب توجه آنکه ساختار جدید حوزه علمیه، فراتر از نگاه سنتی به علوم دینی، در تلاش است پیوند میان حکمت و فناوری را برقرار کند. این تحول می‌تواند پیامدهای مهمی داشته باشد:
تقویت دیپلماسی علمی ایران در موضوع «اخلاق هوش مصنوعی»
مشارکت در گفت‌وگوی جهانی پیرامون مسئولیت الگوریتم‌ها
ارائه مدل بومی تنظیم‌گری هوش مصنوعی در جهان اسلام
تولید چارچوب‌های فقه فناوری‌های نو
جمع‌بندی
اقدام آیت‌الله اعرافی را می‌توان بخشی از تحرک جدید ایران برای ورود به عرصه آینده‌پژوهی راهبردی دانست. اگر این جریان علمی به‌درستی حمایت شود، حوزه علمیه می‌تواند به یکی از بازیگران فعال در شکل‌دهی به «جهان پساهوش مصنوعی» تبدیل شود؛ جهانی که در آن، معنویت و اخلاق نقشی تعیین‌کننده خواهند داشت.
